PANDUAN AMALAN PERSEKITARAN BERKUALITI (5S)

APA ITU 5S?

5S mula diperkenalkan oleh syarikat-syarikan di Negara Jepun pada awal 80an. Amalan 5S merupakan satu kaedah pengurusan yang diperkenalkan bertujuan mewujudkan persekitaran kerja yang kondusif, selamat, selesa  dan berkualiti. Di Malaysia konsep 5S telah diperkenalkan kepada syarikat multi nasional pada pertengahan 80an. Ada syarikat yang mengamalkan 5S telah mendapat pengiktirafan menerusi persijilan dari Perbadanan Produktiviti Malaysia (MPC).  Kini amalan 5S telah dilaksanakan secara meluas dalam sektor awam seperti, Majlis Kerajaan Tempatan, JKR, Hospital, JPA, Universiti serta sekolah  Vokasional/Teknik/Kolej Vokasional dan lain-lain lagi. 

         Amalan 5S merupakan teknik pengurusan yang berkesan bagi mewujudkan budaya peningkatan yang berterusan atau disebut sebagai "KAIZEN" dalam bahasa Jepun. 'KAIZEN' adalah kaedah pembaikan secara berterusan sedikit-demi sedikit terutama aktiviti-aktiviti berkaitan  pengurusan sumber manusia dan proses. Amalan 5S hanya akan berjaya dengan komitmen seluruh ahli sesebuag organisasi. 5S diambil dari huruf 'S' diawalan perkataan bahasa jepun iaitu Seiri (Sort;Sisih), Seiton (Set In Order; Susun), Seiso (Shine; Sapu), Seiketsu (Standardise; Seragam), Shitsuke (Sustain; Sentiasa Amal).

Gambar foto: Keadaan pejabat yang tidak tersusun memerlukan amalan 5S 

MENGAPA PERLU AMALAN 5S?

Amalan 5S merupakan alat atau kaedah alternatif yang terbukti dapat mengatasi kejadian-kejadian yang menggambarkan keadaan kucar kacir, ketidak cekapan yang boleh menjejaskan kualiti kerja atau perkhidmatan.

 Mungkinkan situasi ini pernah  berlaku kepada anda atau organisasi anda?

• Anda mengambil masa yang lama untuk mencari peralatan, perkakas, alat tulis dan sebagainya.
• Orgaisasi anda kehabisan stok barangan, alat ganti atau  bahan yang penting apabila hendak menggunakannya.
• Mendapati mesin atau peralatan rosak apabila hendak menggunakanya.
• Kehilangan peralatan, fail, dokumen disebabkan tersalah letak atau orang lain meminjam tanpa dikesan.
• Orang lain terpaksa menunggu sehingga kita balik dari kerja luar disebabkan beberapa fail tersimpan/terkunci dalam laci dibawah kawalan kita.
• Mengalami kesukaran atau mengambil masa yang lama untuk memindahkan sesuatu barang ketempat lain didalam pejabat anda.

KEPENTINGAN 5S KEPADA ORGANISASI

   Amalan 5S adalah alat kepada peningkatan kualiti dan prokdutiviti yang berkesan kerana: 

1. Mewujudkan persekitaran kerja yang kondusif, selamat dan berkualiti.
2. Kejelasan hasil kebersihan kekemasan dan keselamatan
3. Operasi ditempat kerja lebih mudah, cepat dan selamat.
4. Lebih banyak idea yang krestif dan inovatif diketengahkan dalam penyelesaian masalah atau penambahbaikan.
5. Melahirkan pekerja yang berdisiplin dan beretika serta prestasi kerja yang lebih baik.
6. Membina budaya kerja yang cemerlang.
7. Meningkatkan imej organisasi.

BAGAIMANA MELAKSANAKAN 5S?

SEIRI - SISIH

Bermaksud mengasing dan membuang benda yang tidak diperlukan di tempat kerja. Bagaimana anda melakukan SEIRI?. Anda perlu menyenaraikan barangan/dokumen  yang diperlukan atau tidak diperlukan.  Tandakan dengan tag supaya orang lain dapat melihat barangan yang perlu dilupuskan atau dialihkan. Hanya barangan yang diperlukan sahaja dikekalkan ditempat kerja anda. Anda digalakkan melantik orang yang tidak terlibat secara langsung ditempat kerja atau mesin untuk memasang tag bewarna merah yang menandakan mesin tersebut perlu dialihkan/dilupuskan. Kesimpulannya;

• Barangan yang tiada nilai hendaklah segera dibuang
• Barangan yang masih bernilai boleh disisih dengan cara menjualkanya.

SEITON - SUSUN

Bermaksud menyusun barang-barang yang diperlukan dengan teratur supaya mudah diambil apabila diperlukan. Bagaimana  anda melakukan SEITON. Barang yang diperlukan hendaklah disusun pada tempat yang ditetapkan. 

Anda perlu menetapkan tempat yang sesuai mengikut jenis bahan/benda, saiz dan bilangan minimum/maksimum. Mesin pula memerlukan  grid kawasannya sendiri yang perlu dikelilingi tanda garisan kuning. Panduan menyusun adalah seperti berikut;

• Barangan yang kerap digunakan hendaklah diletakkan ditempat berhampiran.
• Barangan yang jarang digunakan bolehlah disusun ditempat yang sedikit berjauhan.
• Barang yang tidak digunakan langsung tetapi mesti disimpan hendaklah diasing dan ditandakan dengan jelas.
• Pastikan barangan yang telah disusun senang dicari, diambil dan disimpan kembali.
• Barangan yang besar dan berat diletakkan di bahagian bawah.
• Barangan yang mudah terbakar diletakkan berasingan
• Barangan dan tempatnya hendaklah mempunyai tanda pengenalan (menggunakan tanda adalah lebih baik dari nombor)

SEISO - SAPU

Bermaksud  membersihkan secara menyeluruh tempat kerja sehingga tiada habuk. Bagaimana anda melakukan SEISO?. Semua pekerja dilibatkan dalam proses ini. Pelan tanggung jawab, zon, jadual dan aktiviti pembersihan hendaklah dinyatakan dengan jelas dan dipamirkan ditempat yang mudah dilihat. Aktiviti pembersihan hendaklah dijadikan habit setiap pekerja  dengan melakukannya selama 5 hingga 10 minit setiap hari. Bahagian yang perlu dibersihkan termasuklah;

• Membersihkan semua persekitaran tempat kerja termasuk lantai, meja, mesin, peralatan dan semua sudut yang tersembunyi.
• Memastikan mesin dan peralatan yang digunakan bebas dari habuk atau sebarang kekotoran
• Mengadakan hari gotong royong membersihkan kawasan/bahagian  secara besar-besaran.
• Bahagian tumpuan pembersihan ialah kawasan penyimpanan peralatan dan persekitaran.

Gambar foto: Aktiviti seiso boleh dimulakan dengan gotong royong pembersihan

SEIKETSU - SERAGAM

Bermaksud sentiasa memelihara standard penjagaan kebersihan dan pengeloaan tempat kerja. Mewujudkan piawaian amalan terbaik di tempat kerja dan memastikan piawaian tersebut dipatuhi di samping memastikan tempat kerja itu bersih dan teratur sepanjang masa.  3 prinsip seiketsu iaitu 

• Tiada barangan yang tidak diperlukan
• Tiada bersepah
• Tiada kekotoran.

SHITSUKE - SENTIASA AMAL

Bermaksud membudayakan amaln sistem  amalan 4S iaitu sisih, susun, sapu dan seragam secara berterusan supaya menjadi tabiat  dan budaya kerja berkualiti  dalam organisasi. Amalan shitsuke memerlukan kefahaman dan disiplin yang tinggi dikalangan pekerja serta mematuhi panduan dan piawaian yang telah ditetapkan.  Amalan shitsuke perlu disemai dalam diri setiap individu dengan memberi bimbingan dan  latihan secara berkala.


PANDUAN MENGEKALKAN AMALAN  5S

• Meneruskan program kesedaran kepentingan amalan 5S 
• Memastikan audit dalaman amalan 5S dilakukan mengikut jadual
• Aktiviti  promosi  yang berterusan
• Mewujudkan sistem pengiktirafan dan penghargaan diatas usaha yang dilakukan oleh warga kerja dalam organisasi.
• Mewujudkan sistem pementauan yang efektif dan sistematik

4 KUNCI KEJAYAAN AMALAN 5S

1. Kesungguhan dan sokongan berterusan dari pihak pengurusan
2. Melaksanakan 5S bermula dari pendidikan, latihan dan amalan berterusan
3. Tiada pemerhati dalam 5S. Semua orang terlibat dan bertanggungjawab melaksanakanya.
4. Sentiasa mengulangi putaran 5S secara berterusan untuk mencapai standard yang lebih tinggi.

PENUTUP
Konsep amalan 5S memerlukan pengetahuan, disiplin  komitmen yang tinggi  dari semua warga sesebuah organisasi. Amalan 5S dapat memupuk  semangan kerja berpasukan, disiplin diri dan dapat meningkatkan rasa tanggungjawab serta sayang kepada organisasi.  Amalan 5S juga dapat mewujudkan persekitaran kerja yang produktif, bersihdan selamat.

KIMPALAN ARKA LOGAM GAS LENGAI (MIG)

PENGENALAN
     Kimpalan Arka Logam gas atau Gas Metal Arc Welding (GMAW) dikenali juga sebagai Kimpalan Arka Logam Gas Lengai atau Metal Arc Welding (MIG) Kimpalan MIG digunakan secara meluas dalam industri kerana mudah dikendalikan serta boleh mengimpal berbagai jenis logam dan berbagai ketebalan logam. Kimpalan MIG banyak digunakan dalam industri pembuatan, industri automotif termasuk industri aeronautik. selain keluli karbon, kimpalan MIG juga boleh digunakan untuk mengimpal aluminium dan keluli kalis karat (Stainless steel). Elektrod kimpalan MIG dibekalkan dalam bentuk  gelungan dawai berbeza dengan elektrod kimpalan yang lain yang dibekalkan secara batang atau rod.

Gambar foto: Mesin Kimpalan MIG

PRINSIP ASAS KIMPALAN  MIG
     Dalam kimpalan MIG, arka elektrik terbentuk apabila hujung dawai elektrod bersentuhan dengan logam asas.  Arka menghasikan haba yang akan meleburkan logam asas dan hujung elektrod.  Leburan elektrod san logam asas bercampur membentk kolam leburan dan sebati apabila sejuk untuk menghasilkan kumai kimpalan. Dawai elektrod tanpa salutan dibekalkan berterusan (dalam bentuk gelungan) melalui unit suapan dawai.  Bekalan gas lengai melindungi arka dan kolam leburan daripada udara atmosfera.


MESIN KIMPALAN DAN AKSESORI
Antara bahagian dan fungsi bahagian mesin kimpalan:-


PANEL KAWALAN
Panel kawalan menempatkan tombol pelaras untuk melaras keluaran dawai elektrod dan gas pelindung.  Pelaras arus dan voltan juga terdapat pada panel kawalan.

Gambar foto: Panel kawalan mesin kimpalan MIG

PEMEGANG SUMPITAN (GUN) 
Pemegang sumpitan atau "gun" berfungsi menghantar dawai elektrod, gas pelindung dan arus ke kawasan kimpalan. Terdapat suis untuk memula dan memutuskan arka, memutuskan bekalan gas pelindung dan elektrod kimpalan. 

Gambar foto : Pemegang sumpitan Kimpalan MIG (gun)

MUNCUNG KIMPALAN 

Muncung sumpitan menetapkan dawai elektrod dan gas lengai ke kawasan kimpalan. Ia diperbuat dari keluli kalis karat dan boleh ditanggalkan dari sumpitan. 

Gambar foto : Muncung  kimpalan MIG

Terdapat dua jenis muncung sumpitan iaitu muncung sumpitan penyejukkan udara dan muncung sumpitan penyejukkan air. Muncung sumpitan penyejukkan udara digunakan untuk melakukan kerja ringan dengan arus kurang daripada 200 ampere, manakala muncung sumpitan penyejukkan air digunakan untuk kerja-kerja berat dengan arus yang digunakan melebihi 300 ampere. 
Terdapat dua jenis mekanisma suapan dawai digunakan dalam muncung sumpitan iaitu jenis tolak dan jenis tarik. Semasa mengimpal, penelitian hendaklah dibuat pada bahagian muncung sumpitan terutama bahagian orifis, nozel dan cip yang mungkin terdapat percikan yang melekat sehingga memenuhi nozel yang akan menganggu kelancaran proses mengimpal.

Gambar foto: Spray dan gel anti lekatan percikan lampau

Semburan gel anti lekatan kepada bahagian muncung sumpitan akan menyebabkan lekatan percikan mudah ditanggalkan.

UNIT SUAPAN DAWAI ELEKTROD
Motor dalam unit suapan dawai secara automatik menghulur dawai elektrod dari gulungan dawai kepada muncung sumpitan arka. Pelbagai kelajuan keluaran dawai boleh dibuat  dengan melaras suis pada panel kawalan.Terdapat dua suapan dawai yang dibina dalam punca kuasa atau sebagai satu unit yang berasingan dari mesin kimpalan. Unit berasingan sesuai digunakan  untuk mengimpal di kawasan yang luas.

Gambar foto : Unit suapan dawai berasingan

SILINDER DAN GAS LENGAI
Gas lengai yang digunakan dalam kimpalan MIG ialah gas argon, gas helium, gas campuran argon dan helium serta gas karbon dioksida. 


PELARASAN PANEL KAWALAN, PENGATUR dan METER ALIR SERTA KENDALIANYA                                                                                      
Pengaliran gas lengai dari silinder ke kawasan kimpalan dilaras oleh panel kawalan, pengatur dan meter alir.Gas lengai terus mengalir keluar untuk  Melindungi kawasan kawah leburan Kimpalan walaupun suis pemetik pada muncung sumpitan telah di "OFF" apabila proses kimpalan berhenti. Jangka masa keluaran gas ini dilaras pada panel  kawalan mesin kimpalan MIG.  Pengatur silinder gas lengai mengandungi tolok tekanan yang menunjukkan tekanan gas.  

Gambar foto: Pengatur dan meter alir

Pelarasan tombol pada pengatur ini akan menentukan tekanan gas yang keluar dari silinder. Kadar pengaliran gas ke kawasan kimpalan diukur dalam unit liter per minit.  Kadar keluaran ini dilaras dengan memutarkan tombol pelaras pada meter alir.  Bebola akan terapung dalam tiub kaca bermeter untuk menunjukkan kadar aliran gas yang keluar.

PENGIKTIRAFAN PENCAPAIAN TERDAHULU (SKM)

Gambar Foto : Keindahan Pulau Langkawi 

LANGKAWI - 24 September
     Seramai 40 orang guru dari SM Vokasional SHAS dan SM Vokasional Langkawi telah mengikuti kursus induksi pentauliahan persijilan Kemahiran Malaysia tahap 3 berdasarkan Pengiktirafan pencapaian terdahulu (PP-PPT).Kursus Induksi yang dianjurkan secara bersama Persatuan Guru Vokasional dan Teknik diadakan selama 2 hari di Baron Resort Langkawi. Antara modul kursus ialah proses mambangunkan Portfolio Pencapaian Terdahulu. Kaedah PPT merupakan pengiktirafan dari pihak Jabatan Pembangunan Kemahiran  kepada guru-guru kemahiran yang telah berpengalaman mengajar lebih dari 4 tahun. 

Gambar foto: Peserta kursus PPT di Baron Resort.

Gambar foto: Peserta dari SM Vokasional Langkawi

Objektif kursus dilaksanakan ialah supaya peserta dapat memahami syarat-syarat dan proses PPT, mengenalpasti keperluan NOSS, membangunkan Portfolio Vocational Trainning Officer (VTO), Vocational Trainning Executive (VTE) dan Vocational Trainning Manager (VTM) secara fast track. 
Kursus membangunkan portfolio berdasarkan Pengiktirafan Pencapaian Terdahulu (PPT) dikendalikan oleh Seri Pagi Enterprise sebuah  syarikat yang telah ditauliah oleh pihak Jabatan Pembangunan Kemahiran.  Adalah diharapkan semua peserta dapat menyiapkan Portfolio tahap 3 dan memperolehi  Sijil Kemahiran Malaysia serta VTE atau VTM dengan jayanya. Semoga krusus ini juga dapat dimanfaatkan sebaik mungkin selari dengan transformasi pendidikan Vokasional yang akan menjadi Kolej Vokasional menjelang 2013. 

Gambar foto: Diantara peserta Kursus sedang mendengar taklimat PPT

Lagi gambar

Gambar foto: Pemandangan dari puncak gunung Mat Cincang Pulau Langkawi

Gambar foto: Singgah di  Shell petrol station (Ringlet Cameron Highland)

Gambar foto:  Buah tangan untuk isteri  "pingan corelle"

KIMPALAN ARKA LOGAM BERPERISAI

JENIS MESIN KIMPALAN ARKA

Terdapat empat jenis mesin kimpalan arka 

1.  Mesin kimpalan arka jenis pengubah

2.  Mesin kimpalan arka jenis paduan arus terus (AT) dan arus ulang-alik (AU)

3.  Mesin kimpalan arka jenis jana kuasa panduan enjin

4.  Mesin kimpalan arka jenis janakuasa panduan bermotor elektrik

A.  Mesin kimpalan arka jenis pengubah

Mesin kimpalan arka arus ulang alik mengandungi  pengubah . Arus masuk ke pengubah     dan keluar melalui  kebel elektrod ke benda kerja. Mesin ini bersaiz kecil, murah dan  mudah alih.

Gambar foto: Mesin Kimpalan jenis pengubah

B.  Mesin kimpalan arka jenis paduan arus terus (AT) dan arus ulang-alik (AU)
Mesin kimpalan arka jenis paduan arus terus dan arus ulang alik mengandungi pengubahdan penerus. mesin ini membekalkan arus terus dan arus ulang alik. Pemilihan arus dan   kekutuban boleh dilakukan dengan menukarkan  suis pemilihan arus dan kekutuban yang  terdapat bahagian panel mesin

Gambar foto: Mesin kimpalan jenis  paduan
arus terus (AT)  dan arus ulang alik (AU)

C.  Mesin Kimpalan arka jenis jana kuasa panduan enjin
Mesin kimpalan arka jenis jana kuasa panduan enjin memperolehi bekalan elektrik daripada jana kuasa yang digerakkan oleh enjin petrol atau diesel. Arus yang dihasilkan ialah arus terus.  Mesin kimpalan arka jenis ini sesuai digunakan di tempat yang tiada bekalan  elektrik.

Gambar foto: Mesin Kimpalan Arka Panduan enjin

D.  Mesin kimpalan arka jenis jana kuasa panduan motor elektrik.
Mesin kimpalan jenis ini menggunakan bekelan elektrik tiga fasa untuk menggerakkan motor elektrik melalui pemusingan aci.  Aci menggerakkan jana kuasa dan menghasilkan arus   kimpal jenis arus terus.  Mesin kimpalan jenis ini sudah jarang digunakan lagi.

AKTA KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN 1994

Pendahuluan

Suatu Akta untuk membuat peruntukan lanjut bagi memastikan keselamatan, kesihatan dan kebajikan orang-orang yang sedang bekerja, bagi melindungi orang lain terhadap risiko kepada keselamatan atau kesihatan berkaitan dengan aktiviti-aktiviti orang-orang yang sedang bekerja.   Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan telah berkuat kuasa mulai 25 feb 1994.  Akta 514 digubal berasaskan kepada pengurusan kendiri yang mana tanggung jawab memastikan keselamatan dan kesihatan di tempat kerja terletak kepada majikan dan pekerja sama seperti mereka menguruskan perkara-perkara yang lain di tempat kerja seperti pengeluaran, pentadbiran dan keewangan. 

Akta Keselamatan dan kesihatan  tidak melupuskan  tetapi melengkapkan dan memperkemaskan undang-undang  sediada seperti Akta Kilang dan Jentera 1967 (Factories And Machinery Act & Regulations). Walaubagaimanapun sekiranya terdapat sebarang percanggahan , Akta Keselamatan dan Kesihata Pekerjaan akan digunakan.

Kepentingan Mengurus Keselamatan dan Kesihatan.

Pada tahu 1980 kadar kemalangan industri di Malaysia dilaporkan mencapai 50,000 kes dan meningkat sehingga 134,000 pada tahun 1993. Kemalangan ini melibatkan kecederaan dan juga kematian.   Berdasarkan kepada pemerhatian kemalangan lebih berpunca  daripada tiada  pengurusan keselamatan dan Kesihatan  yang betul.  

Selaras dengan konsep pengaturan kendiri,  Akta ini digariskan dengan begitu terperinci dan jelas  berkaitan kewajipan am semua pihak terlibat dalam aktiviti kerja bagi memelihara keselamatan dan kesihatan semasa bekerja.  Golongan yang diberikan tanggunjjawap dalam Akta ini ialah Majikan, orang-orang yang bekerja sendiri  dan pekerja.  Manakala pihak yang terlibat dalam merekabentuk, mengilang, mengimport dan membekalkan peralatan  dan bahan yang digunakan ditempat kerja  juga diberikan kewajipan am untuk memastikan peralatan dan bahan-bahan yanng dibekalkan adalah selamat dan tidak membahaya semasa digunakan.

AKTA 514

Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan  memberi tanggung jawab kepada semua Pihak terlibat supaya mewujudkan sistem keselamatan dan kesihatan yang berkesan ditempat kerja  termasuklah aspek polisi keselamatan, organisasi dan sistem  kerja. 

Tujuan Akta ini adalah:

-  Untuk memastikan keselamatan, kesihatan dan kebajikan orang-orang yang bekerja terhadap risiko kepada keselamatan atau kesihatan yang berbangkit daripada aktiviti-aktiviti orang-orang sedang bekerja;

-  Untuk melindungi orang-orang di tempat kerja selain daripada orang-orang yang  sedang bekerja terhadap risiko keselamatan atau kesihatan yang berbangkit daripada  aktiviti orang-orang sedang bekerja;

-  Untuk menggalakkan suatu persekitaran pekerjaan bagi orang-orang yang sedang    

bekerja yang disesuaikan dengan keperluan fisiologi dan psikologi mereka;

-  Untuk mengadakan cara yang menurutnya perundangan keselamatan dan kesihatan  pekerjaan yang berkaitan boleh digantikan secara berperingkat-peringkat oleh sistem peraturan dan tataamalan industri yang diluluskan, yang berjalan secara bergabung dengan peruntukan Akta ini yang dimaksudkan untuk mengekalkan atau memperbaiki  standard keselamatan dan kesihatan.

KEWAJIPAN AM MAJIKAN DAN ORANG YANG BEKERJA

     Adalah menjadi kewajipan tiap-tiap majikan dan tiap-tiap orang yang bekerja sendiri untuk memastikan, setakat yang praktik, keselamatan, kesihatan dan kebajikan semasa bekerja semua pekerjanya. Perkara yang diliputi oleh kewajipan itu termasuklah terutamanya;-

-  Pengadaan dan penyenggaraan loji dan sistem kerja yang, setakat yang praktik, selamat dan tanpa risiko kepada kesihatan;

-  Menyusun langkah bagi menjamin keselamatan dan kesihatan  dalam penggunaan, penyimpanan dan pengakutan loji.

-  menyediakan mallumat, arahan, latihan dan penyeliaan yang perlu untuk memastikan keselamatan dan kesihatan pekerja-pekerjanya.

-  memastikan permis kerja, serta jalan masuk dan keluar  adalah selamat dan tanpa risiko kepada kesihatan pekerja-pekerjanya.

-  Menyedia dan menyelenggara persekitaran kerja yang selamat dan sihat untuk pekerja-pekerjanya.

     Dalam Akta ini loji bermaksud apa-apa jentera, kelengkapan, pekakas alat dan kompenanya,  manakala bahan pula bermaksud  bahan semulajadi atau buatan samada dalam bentuk pepejal, cecair, gas, wap atau apa-apa gabungan nya yang digunakan dalam aktiviti kerja.

Diantara pekara yang perlu diberikan perhatian oleh majikan ialah;

a.  adakan permis dan loji sediada menepati standard yang ditetapkan oleh undang-undang.

b.  adkah ciri-ciri  keselamatan diambil kira apabila  loji baru dibina 

c.  Adakah sistem kerja yang dikuti selamat untuk mengendalikan loji, dan penyimpanan, memproses serta cara mengakut bahan-bahan berbahaya.

d.  Adakah pemeriksaan menyeluruh ke atasc semua operasi loji sentiasa dibuat untuk memastikan risiko keselamatan dan kesihatan pekerjaan dapat dikurangkan ketahap minimum.

e.  adakah pemagaran, peranti keselamatan, pengawalan jentera, alat pelindung  diri serta peralatan keselamatan sentiasa diselenggara untuk memastikan ianya boleh berfungsi dengan sempurna.

f.  Adakah maklumat lengkap diberikan kepada pekerja  termaksuklan maklumat dalam bentuk label, spesifikasi, manual pengendalian jentera, peralatan atau bahan dengan cara yang selamat serta prosidur kecemasan .

Sifat Fizikal dan Sifat Mekanik Logam - Takrifannya

     Menentukan sifat logam merupakan faktor  penting yang perlu diambil kira dalam pemilihan bahan kejuruteraan sebelum merekabentuk sesuatu produk atau struktur bangunan. Sifat fizikal logam ialah keberaliran haba, keberaliran elektrik dan takat lebur.  Sifat mekanik logam pula adalah keupayaan struktur logam untuk berubah apabila dikenakan daya atau beban keatasnya.

A.   Sifat Fizikal Logam dan Takrifanya

1.     Keberaliran haba.
Sifat keberaliran haba ialah sifat bahan logam atau bukan logam yang membolehkan haba melaluinya. Contoh logam yang mempunyai sifat keberaliran haba yang baik ialah kuprum dan aluminium.

2.    Keberaliran elektrik.

Sifat keberaliran elektrik merujuk kepada sifat sesuatu bahan yang membenarkan pengaliran elektrik melaluinya. Contoh pengalir elektrik yang baik ialah kuprum, aluminium, timah dan  keluli.

3.   Takat lebur 
Takat lebur ialah had suhu maksimum sesuatu bahan pepejal sebelum menjadi cair apabila dikenakan haba yang tinggi. Takat lebur setiap bahan adalah berbeza bergantung pada jenis  dan kandungan bahan yang terdapat didalamnya.

B.   Sifat Mekanik Logam Dan Takrifanya

 -  Kemuluran

Sifat kemuluran

Keupayaan logam diregangkan tanpa putus. Contoh produk yang mempunyai sifat mulur ialah rod dan dawai keluli lembut.

Sifat kemuluran diuji menggunakan mesin ujian  tegangan

 - Ketempaan

Merujuk kepada sifat logam yang mudah dibentuk tanpa retak atau pecah. Contoh produk 

bersifat ketempaan ialah rivet dan kepala alat pematri lembut. Sifat ketempaan diuji menggunakan mesin ujian tegangan.

- Kerapuhan
Merujuk kepada sifat logam yang mudah retak atau pecah apabila dikenakan daya hentaman ke atasnya. Contoh produk yang bersifat kerapuhan ialah kerangka mesin yang diperbuat dari besi tuang kelabu.  Sifat kerapuhan diuji menggunakan mesin penguji charpy.

Gambar foto: Mesin Ujian Charpy digunakan untuk menguji kekuatan logam.

 

Kekerasan
merujuk kepada sifat bahan yang boleh menahan haus, perubahan bentuk, tusukan dan lelasan. 

Contoh produk ialah mata alat pemotong, roda dan rail keretapi  serta bahagian mesin yang bergesel. Sifat kekerasan diuji menggunakan mesin penguji Brinnel, Rockwell atau Vikers 

- Keplastikan
Merujuk kepada sifat logam yang boleh dibentuk secara kekal tanpa retak atau pecah.  Digunakan dalam kerja tekanan dan tarikan. Contoh  produk bersifat keplastikan  ialah bahagian  badan kenderaan, salur air, atap keluli dan sebagainya. Tiada mesin ujian khas digunakan untuk  menguji sifat keplastikan

Gambar foto: Mesin Ujian Rockwell
- Keanjalan
Sifat logam yang boleh kembali semula kepada bentuk asal selepas dikenakan daya atau beban. Digunakan untuk membuat pegas.Contoh produk ialah  pegas berlapis dan pegas bergelung. Sifat keanjalan  diuji menggunakan mesin ujian tegangan

Sifat Keanjalan

Gambar foto:  Mesin Ujian Tegangan

Sifat kelasakan

 - Kelasakan
Merujuk kepada sifat logam yang boleh menahan daya atau beban kejut tanpa berubah bentuk. Digunakan dalam membuat kerja beban tinggi. Contoh produk bersifat kelasakan  ialah takal, pencangkuk kren. Sifat kelasakan diuji mengguankan mesin ujian tegangan.

Rujukan: Modul Kimpalan arka MPAV